Europa en Colombia: de melkbrigade – fairtraders en europese boerenbelangenbehartigers zwijgen over internationaal symbooldossier

Op de website van de Oxfam-Wereldwinkels staat een interessant persbericht onder de titel “Europees Parlement vraagt Europese Commissie om fair trade in openbare aanbestedingen aan te moedigen“.

Het artikel begint met deze alinea:

18 mei 2010 (Brussel) – Het Europees Parlement doet een duidelijke oproep in het vandaag gepubliceerde rapport ‘New developments in public procurement (Nieuwe ontwikkelingen in openbare aanbestedingen)’. Het parlement zet de Europese Commissie onder druk om fair trade in openbare aanbestedingen aan te moedigen. De fairtradebeweging juicht deze oproep toe en wacht op resultaten van de Commissie.

Het persbericht eindigt met de alinea:

De fairtradebeweging kijkt uit naar een verdere samenwerking met Europese instellingen, Europese lidstaten en lokale en regionale instellingen met als doel het verbeteren van de levensomstandigheden van achtergestelde producenten in het Zuiden.

Probleempje: Europa wil eigenlijk he-le-maaaaal géén fair trade…

Lees het bericht uit Colombia, dat ik ontving van vriend Marc:

hoe het Europese landbouwbeleid eerst het aantal melkveehouders in Europa deed verminderen en nu de aanval inzet op de Colombiaanse zuivelboeren

Vorige week [i.e. eind februari 2010, red.] is een vrijhandelsovereenkomst ondertekend tussen de Europese Unie en Colombia [link naar vilt.be – in oktober 2010 verscheen daar een update: EU-parlement stelt eisen aan Mercosur-akkoord, red.]. Deze overeenkomst laat de Europese unie toe een gedeelte van haar melkoverschot te dumpen op de Colombiaanse markt. Gelijk kwamen in 7 verschillende steden de Colombiaanse landbouwers op straat om het niet ratificeren van dit akkoord te eisen. Ook de melkindustrie, bij monde van Colantavoorzitter Jenaro Perez liet weten niet happy te zijn met het akkoord. Vraag is dan wie heeft er baat bij de import van melk en melkpoeder uit de Europese Unie?

De kleine boeren zijn allang uitgespeeld door de nationale industrie. Sinds het verbod op het transport en verkoop van rauwe melk zijn ze aangewezen op lokale opkopers om hun minime hoeveelheden melk kwijt te geraken. De middelgrote en grote melkbedrijven verkopen hun melk aan de goed georganiseerde melkindustrie. Die is in handen van een beperkt aantal bedrijven, zoals Colácteos, Alquería, Alpina y Colanta.

Colanta is de grootste opkoper van melk. Via haar koeltankketen komen dagelijks meer dan 2 miljoen liter de fabriek binnen. Het is een niet onbelangrijk bedrijf dat aan 4800 arbeiders rechtstreeks werk verschaft. De indirecte tewerkstelling wordt op 180.000 eenheden geschat. Het gaat het bedrijf voor de wind, in 2000 bedroeg de omzet meer dan 200 miljoen euro. Melkproducten hebben in Colombia een hoge toegevoegde waarde. Er wordt veel winst gemaakt. Slechts 40% van de prijs aan consument gaat naar de producent en daarmee scoort Colombia het slechtst in de regio. Ter vergelijking in Costa Rica is dat 70%. (Bron:Virtualpro, 20 mayo 2010.)

Meer dan 10% van de omzet is export. Venezuela en de Verenigde staten zijn klassieke bestemmingen van Colombiaanse melkproducten. Er bestaan reeds exporten naar Aruba, Canada, Costa Rica, Cuba, Ecuador, Marokko en Bangladesh . De export betreft vooral gerijpte kazen en melkpoeder. Sinds maart komt daar ook Chili bij. De Colombiaanse industrie werd goedbevonden volgens de Chileense standaarden.. Maar de sector moet ook naar andere markten uitkijken, aldus vertegenwoordiger Plata, onder andere de Mexicaanse, en zelfs de Russische.

Jenaro Pérez Gutiérrez sprak zich uit tegen dit handelsakkoord. Het lijkt dat hij spreekt met gespleten tong. In de praktijk zal Colanta profiteren van de import van een goedkope grondstof, die dient in menig afgewerkt product voor zijn export. Op termijn zal de prijs van de melk op de Colombiaanse markt dalen. De hoge aankoopprijs van nationale melk is steeds een struikelblok geweest voor de expansie van de export, aldus de voorzitter. Exporteren naar de EU is dan wel onmogelijk wegens de subsidiepolitiek, maar de Colombiaanse melkindustrie zal profiteren van de import van een goedkope grondstof.
De melkpoederverwerkende bedrijven kunnen niet wachten op de goedkeuring van het akkoord in de kamer van volksvertegenwoordigers. De distributiesector verzet een niet onaardige hoeveelheid melkpoeder. Carrefour doet het in Europa dan wel minder goed, in Colombia is het sinds 1998 het snelst groeiende bedrijf. Op minder dan 10 jaar werden 60 filialen opgericht in 28 verschillende steden.

Door de import van goedkope melk en melkpoeder zal de prijs van de melk dalen. In Colombia betaalt men 38 dollarcent aan de boer. In Argentinië is dat slechts 20 dollarcent. De melkindustrie krijgt hier een aardig duwtje in de rug in haar pogingen om de prijs aan de boer naar beneden te halen en haar concurrentiepositie op de regionale markt te verstevigen. Een aantal middelgrote melkbedrijven zal er het bijltje moeten bij neerleggen. De exodus naar de stad zal vergroten wegens gebrek aan werkgelegenheid op het platteland.

De vertegenwoordiging van de melkproducerende boeren in het parlement is niet onaardig. De kans dat dit handelsakkoord er niet komt hangt van hen af. Maar ook de melkindustrie heeft zijn parlementaire aanhang. Pittig detail: president Uribe is aandeelhouder van Colanta. Kijken wie het haalt.
Wie de geschiedenis van de Europese boeren kent, ziet gelijkenissen met wat gebeurt in Colombia . Het Europese landbouwbeleid heeft het aantal boeren steeds doen afnemen. Of dit een positieve evolutie is geweest weten de boeren op de Champs Elysées ons wel te vertellen.

Marc Leyman